به گزارش قدس آنلاین به نقل از ویژه نامه بیت المقدس؛ دیدار پر سر صدای یک ماه پیش سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان از کشورهای شرق آسیا با بیش از 500 تن وسایل و یک هزار و پانصد ملازم که از مالزی آغاز شد و سپس با سفر به اندونزی، چین و ژاپن ادامه یافت حرف و حدیث بسیاری در محافل سیاسی و رسانه ای درباره اهداف و دستاوردهای احتمالی این گردش یکماهه به راه انداخت، سفری که حداقل در نیم قرن اخیر برای عربستان بی سابقه شمرده می شود.

شاید بتوان دیدار پادشاه عربستان از چین را یکی از مهمترین بخشهای این سفر منطقه‌ای ملک سلمان دانست مخصوصا که چین اخیرا سعی داشته در مسائل منطقه‌ای حضور پر رنگ‌تری داشته باشد تا جایی که پیشنهاد میانجیگری بین ایران و عربستان را مطرح کرد.

لذا برای واکاوی جزئیات موضوع به گفتگو با دکتر «جیمز ام دورسی» نشستیم تا پشت پرده تلاش سعودی برای جلب حمایت غرب از یکسو و تضعیف پیوندهای ایران و چین و نتایج احتمالی آن از سوی دیگر را برررسی کنیم.

«دورسی» روزنامه نگار و پژوهشگر و عضو ارشد دانشکده اس راجاراتنام سنگاپور در حوزه مطالعات بین الملل و از مدیران مؤسسه فرهنگ طرفداران در دانشگاه وورتسبورگ است.

سیاست «دونالد ترامپ» نسبت به عربستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به نظر من برای نتیجه‌گیری و اظهارنظر درباره سیاست‌های ترامپ هنوز خیلی زود است. اما مشخصا فکر می‌کنم در حال حاضر آن چیزی که علنا مشاهده می‌کنیم حمایت آمریکا از عربستان در جنگش علیه یمن است و در قبال ایران نیز همسویی بیشتر و جدی‌تری بین آمریکا و عربستان شکل گرفته است. فکر نمی‌کنم دولت ترامپ و خود ترامپ در دیدگاه‌شان نسبت به منابع افراط گرایی اختلاف زیادی داشته باشند و شواهد اندکی برای تایید این احتمال وجود دارد که ترامپ و دولتش قصد تغییر در قطب نمای سیاست آمریکا داشته باشند.

اهداف اصلی سفر ماه گذشته پادشاه عربستان به چین را چه می‌دانید؟ آیا تلاش وی معطوف به تضعیف رابطه تهران و پکن بوده است؟

اولا باید بگویم که چین احساس می‌کند در شرایط سختی گیر کرده چرا که روابطش با عربستان و ایران تقریبا در یک سطح است، در حالی که این دو کشور با هم رقابت و کشمکش دارند. برای همین است که می‌بینیم وزیر خارجه چین دقیقا همان شب ورود ملک سلمان به پکن پیشنهاد میانجیگری بین تهران و ریاض را مطرح می‌سازد.

به نظر من هدف ملک سلمان از این سفر رسیدن به چند هدف بود، که البته یکی از آنها می‌تواند عملیاتی ساختن برنامه اقتصادی مهم عربستان برای سرمایه گذاری در چین و تقویت پروژه انتقال انرژی از کشورهای حاشیه خلیج فارس به چین باشد به ویژه که عربستان مدت هاست منتظر تحقق چنین تحول مهمی است. از سوی دیگر این سفر در راستای بهبود چشم انداز روند عرضه اولیه سهام شرکت عربستانی آرامکو است و همچنین نیم نگاهی به جذب سرمایه چینی‌ها در این حوزه دارد و همزمان سعی دارد ساختار اقتصادی‌اش را بازسازی کرده و تنوع ببخشد و سرمایه چینی‌ها به روشنی می‌تواند برای عربستانی‌ها در این مسیر کمک مهمی باشد.

عربستان می‌خواهد جایگاه خود را به عنوان یک هم پیمان کلیدی با چین تحکیم کند چنانکه می‌بینییم در تمرینات نظامی مشترک با چین شرکت داشته و سخن از گسترش روابط نظامی با پکن می‌گوید. لذا این موارد را می‌توان اهداف اصلی سفر ملک سلمان به چین دانست.

چرا شما اعتقاد دارید عربستان در صورت وقوع درگیری با ایران بازنده خواهد بود؟

من فکر نمی‌کنم قدرت منطقه‌ای را بتوان به سادگی به قدرت نظامی تقلیل داد. نفوذ منطقه‌ای از چند عامل مهم تشکیل می‌شود. همانطور که می‌دانید هر دو کشور ارتش دارند و در صورت رخ دادن درگیری هر دو ارتش به خوبی مجهز و آموزش دیده هستند، اما به عقیده من نقطه ضعف عربستان در برابر ایران جمعیت بیشتر ایران است. ایران کشوری است با یک اقتصاد متنوع و دارای زیربنای صنعتی در حالیکه عربستان از چنین عواملی برخوردار نیست. ایران کشوری است با تاریخ و روحیه امپراتوری و دارای فرهنگ و هویت ریشه دار و جغرافیایی که آن را تبدیل به یک چهارراه منطقه‌ای کرده است. جغرافیای ایران این کشور را تبدیل به یک پل ارتباطی بالقوه بین اروپا و آسیا کرده است که خود عامل مهمی است.

جایگاه ایران در غرب آسیا و نقش آن در آینده منطقه اوراسیا را چطور ارزیابی می‌کنید؟

ایران یک کشور بسیار کلیدی است اما با چند مسأله مهم در منطقه روبرو است. یکی از مزایای عربستان در برابر ایران می‌تواند این باشد که اکثریت مسلمانان اوراسیا سنی مذهب هستند. از سوی دیگر منطقه با شورش و ناآرامی و تنش‌های فرقه‌ای و مذهبی بین شیعه و سنی مواجه است و این یعنی اگر شاهد حمایت برخی کشورها از ایران هستیم، در سمت دیگر کشورهای بیشتری در جبهه عربستان هستند. با این حال باید به نگرانی فزاینده در کشورهای سنی مذهب (مانند هر جای دیگر جهان)  نسبت به تفسیر فوق محافظه‌کارانه و تند از ایمان و عقیده اشاره کرد. لذا این بستگی به این دارد که ایران چگونه بار دیگر در جامعه جهانی ادغام شود و اینکه چگونه عربستان سعودی توانایی‌ها و ظرفیت‌هایش برای بازنگری در روابطش با علمای محافظه کار را به کار گرفته و در مسیر تنوع بخشی و بازسازی اقتصادی و نوسازی حکومت استبدادی‌اش قدم بردارد./

انتهای پیام

گفت وگو از: محمد مظهری

ویژه نامه بیت المقدس دوشنبه هر هفته ضمیمه روزنامه قدس منتشر می شود.